Vrijstellingen in de Spaanse schenkbelasting: een overzicht per regio

De Spaanse schenkbelasting kent naast een een uniform, nationaal systeem, ook een regionale bepalingen. De 17 autonome regio’s bezitten vergaande bevoegdheden om eigen vrijstellingen, verminderingen en kortingen vast te stellen. Dit resulteert in een fiscaal landschap dat sterk gefragmenteerd is, waarbij een vermogensoverdracht die in de ene regio nagenoeg belastingvrij is, in een andere regio tot een aanzienlijke fiscale last kan leiden. In dit artikel geven we een overzicht van de verschillende vrijstellingen in de Spaanse schenkbelasting per regio.

Heeft u vragen over vastgoed schenken in Spanje? Neem dan gerust contact met ons op. We kunnen voor uw specifieke situatie een eerste indicatie opmaken van de schenkingskosten.

Beluister ook onze podcastaflevering over schenken in Spanje.

Basisprincipes van de Spaanse schenkbelasting (Impuesto sobre Donaciones)

De complexiteit van de Spaanse schenkbelasting vloeit voort uit een duale structuur waarbij nationale wetgeving de basis vormt, maar de autonome regio’s de uiteindelijke belastingdruk bepalen. Laten we starten met enkele basisbegrippen:

• Het belastbaar feit: de onbezwaarde verkrijging van vermogen door een natuurlijk persoon (incremento patrimonial obtenido a título lucrativo por personas físicas).  
• De belastingplichtige: de ontvanger van de schenking, de donatario.  
• De basisberekening en nationale tarieven: de wet stelt een progressief tarief vast dat oploopt van 7,65% tot 34%.  
• Verminderingen (reducciones): Specifieke bedragen die van de belastbare grondslag worden afgetrokken. Indien u bijvoorbeeld een woning schenkt in de Costa Blanca van 250.000 euro aan een kind, kan de 250.000 euro verminderd worden met 100.000 euro. De basis om de belasting te berekenen is dan 150.000 euro.
• Kortingen (bonificaciones): Procentuele kortingen die worden toegepast op het reeds berekende belastingbedrag, wat de meest impactvolle aanpassing is. Indien de uiteindelijke belasting bijvoorbeeld 10.000 euro bedraagt, kan u in de Costa Blanca met 99 procent verminderen, waardoor u uiteindelijk 100 euro betaalt.

Het Spaanse fiscale systeem classificeert ontvangers in vier groepen op basis van hun relatie tot de schenker. Deze indeling is fundamenteel, aangezien de meest significante fiscale voordelen direct gekoppeld zijn aan deze groepen.  

• Groep I: Directe afstammelingen (kinderen, kleinkinderen) en geadopteerden jonger dan 21 jaar.
• Groep II: Directe afstammelingen en geadopteerden van 21 jaar en ouder, echtgenoten, directe voorouders (ouders, grootouders) en adoptanten.
• Groep III: Zijverwanten van de tweede graad (broers/zussen) en derde graad (ooms/tantes, neven/nichten), alsmede aanverwanten in opgaande en neergaande lijn (schoonouders, schoonkinderen).
• Groep IV: Zijverwanten van de vierde graad (neven/nichten in de tweede graad) en verder, alsmede niet-verwanten.

Schenkingen buiten de directe familiekring (Groep I & II) worden in de meeste regio’s nog steeds zwaar belast, wat een duidelijk beleidsdoel weerspiegelt: het faciliteren van vermogensoverdracht binnen de kernfamilie.  We zien evenwel een regionale tendens om ook voordelen uit te breiden naar Groep III.

Om de impact van regionale voordelen te begrijpen, is een stapsgewijze analyse van de berekeningsmethode essentieel.  

1. Base Imponible (Belastbare Grondslag): Dit is de reële marktwaarde van het geschonken goed. Voor onroerend goed wordt sinds 2022 de kadastrale referentiewaarde (valor de referencia) als minimum gehanteerd. 
2. Reducciones (Verminderingen): Regionale of nationale verminderingen worden van de Base Imponible afgetrokken. Het resultaat is de Base Liquidable.
3. Cuota Íntegra: Op de Base Liquidable wordt het progressieve tarief toegepast (7,65 procent – 34 procent), wat resulteert in een eerste belastingbedrag.
4. Coeficiente Multiplicador (Vermenigvuldigingscoëfficiënt): De Cuota Integra wordt vermenigvuldigd met een coëfficiënt die afhangt van de verwantschapsgroep en het reeds bestaande vermogen van de ontvanger (van 1 tot 2,4). Dit levert de Cuota Tributaria op.
5. Bonificaciones (Kortingen): Op de Cuota Tributaria wordt een procentuele korting toegepast, die door de autonome regio wordt vastgesteld. Dit is vaak de meest significante stap die de belastingdruk reduceert. Het eindresultaat is het te betalen bedrag, Total a Ingresar.

Een voorbeeld. U doet een vastgoedschenking met een fiscale referentiewaarde van 250.000 euro in de Costa Blanca aan uw twee meerderjarige kinderen. De base imponible bedraagt dan 125.000 euro per kind. Er geldt een regionale vermindering van 100.000 euro per kind. De base liquidable is dan 25.000 euro per kind. De toepassing van de tarieven resulteert in een belasting van 2.142,49 euro. Dit bedrag wordt vermeerderd met de coëfficiënt 1 voor Groep II voor begunstigden met een vermogen in Spanje kleiner dan 402.678,11), in totaal is dee Cuota Tributaria. dan 2.142,49 euro. Op dit bedrag wordt het korting van 99 procent toegepast, waardoor de uiteindelijke schenkbelasting 21,43 euro bedraagt per kind.

Let op: de Spaanse nationale overheid tracht een nationale minimumbelasting voor erfenissen en schenkingen in te voeren.

Waar wordt de aangifte gedaan?

Voor de schenking van onroerend goed is de locatie van het pand doorslaggevend. De wetgeving van de autonome regio waar het vastgoed zich bevindt, is altijd van toepassing, ongeacht de fiscale woonplaats van de schenker of de ontvanger. De aangifte, via Model 651, moet binnen 30 werkdagen na de datum van de schenkingsakte worden ingediend bij de belastingdienst van die specifieke regio.  

België belast buitenlandse onroerende schenkingen nog niet. U hoeft een buitenlandse onroerende schenking niet aan te geven. Er geldt ook geen verdachte periode van 5 jaar.

Dit is een belangrijk verschil met de erfbelasting. In tegenstelling tot de schenkbelasting, wordt buitenlands vastgoed bijgeteld bij de nalatenschap voor de berekening van de erfbelasting.

Lees meer over successieplanning en de Vlaamse erfbelasting in Spanje.

Vrijstellingen in de Spaanse schenkbelasting in de populaire regio’s

De autonome regio’s voeren een actieve fiscale concurrentiestrijd, waarbij de schenkbelasting wordt ingezet als instrument om vermogende particulieren en investeerders aan te trekken. Dit heeft geleid tot een landschap waarin populaire regio’s voor internationale vastgoedeigenaren zeer gunstige regimes hebben ontwikkeld.

Andalusië

Andalusië heeft zich gepositioneerd als een van de fiscaal meest aantrekkelijke regio’s voor schenkingen binnen de familie.  

• Korting (Bonificación): De kern van het voordeel is een korting van 99% op de te betalen belasting (cuota tributaria) voor ontvangers in Groep I (kinderen < 21) en Groep II (kinderen ≥ 21, echtgenoten, ouders). Dit reduceert de effectieve belastingdruk tot een symbolisch bedrag van 1%.  
• Verminderingen (Reducciones): Naast de korting zijn er specifieke verminderingen. Bijvoorbeeld, bij een schenking van geld aan een afstammeling (jonger dan 35) voor de aankoop van een eerste hoofdwoning, geldt een vermindering van 99% op het geschonken bedrag, met een maximale basis van €150.000 (of €250.000 bij een handicap).  
• Voorwaarden: Om van de 99% korting te profiteren, moet de schenking worden geformaliseerd in een notariële akte (escritura pública). Bij een schenking van geld moet de herkomst van de fondsen adequaat worden aangetoond in de akte.  

Lees meer over de schenkbelasting in Andalusië.

Comunidad de Madrid

Madrid concurreert direct met Andalusië met een vergelijkbaar, zeer gunstig regime en heeft recentelijk de regels verder vereenvoudigd.  

• Korting (Bonificación):
  • Groep I & II: Een korting van 99% op de te betalen belasting, resulterend in een betaling van slechts 1% van de berekende belasting.  
  • Groep III: Vanaf 1 juli 2025 is de korting voor broers/zussen, ooms/tantes en neven/nichten significant verhoogd van 25% naar 50%. Dit is een belangrijke ontwikkeling die de planningsmogelijkheden voor families zonder directe afstammelingen vergroot.  
• Nieuwe Vereenvoudigingen (vanaf 1 juli 2025):
  • 100% Korting tot €1.000: Schenkingen tot €1.000 zijn volledig vrijgesteld en vereisen geen aangifte, ongeacht de verwantschapsgraad.  
  • Geen Notariële Akte tot €10.000: Voor schenkingen tot €10.000 aan ontvangers in Groep I & II is de eis van een notariële akte afgeschaft om de 99% korting te kunnen toepassen, wat administratieve lasten en kosten verlaagt.  

Comunidad Valenciana

Sinds 2023 heeft Valencia zich aangesloten bij de regio’s met een quasi-vrijstelling, een drastische beleidswijziging ten opzichte van het verleden.  

• Verminderingen (Reducciones): Er geldt een algemene vermindering op de belastbare basis van €100.000 voor ontvangers in Groep I en II.  
• Korting (Bonificación):
  • Groep I & II: Een korting van 99% op de te betalen belasting is van toepassing op schenkingen sinds 28 mei 2023.  
  • Groep III (Gefaseerde Invoering): In lijn met de trend om voordelen uit te breiden, introduceert Valencia een nieuwe korting voor broers/zussen, ooms/tantes en neven/nichten (Ley 5/2025):
    • Vanaf 1 juni 2026: 25% korting.  
    • Vanaf 1 juni 2027: 50% korting.  

Lees meer over de schenkbelasting aan de Costa Blanca.

Catalonië

Catalonië dient als een belangrijk fiscaal contrapunt en hanteert een aanzienlijk minder gunstig regime dan de voorgaande regio’s. Het illustreert dat men niet mag aannemen dat heel Spanje fiscaal voordelig is voor schenkingen.  

• Verminderingen (Redcciones): Er zijn specifieke verminderingen, zoals een 95% vermindering voor de schenking van een eerste hoofdwoning aan een afstammeling, met een maximum van €60.000 (of €120.000 bij een handicap).  
• Tarieven: Catalonië past eigen, afwijkende tarieven toe. Voor schenkingen aan Groep I & II variëren deze van 5% tot 9%, afhankelijk van de waarde. Voor andere groepen kunnen de tarieven oplopen tot 32%.  
• Korting (Bonifcación): De kortingen zijn beperkter. Hoewel kinderen onder de 21 een korting tot 99% kunnen krijgen, is deze voor andere naaste familieleden, zoals kinderen boven de 21, aanzienlijk lager (tot 60%).  

Lees meer over de erfbelasting in Catalonië.

De Balearen

De Balearen hebben recentelijk een zeer genereus beleid ingevoerd, waarbij de belasting voor schenkingen binnen de directe familiekring effectief is afgeschaft.  

• Korting (Bonificación): Er geldt een 100% korting op de te betalen belasting voor ontvangers in Groep I en II.  
• Groep III: Voor broers/zussen, ooms/tantes en neven/nichten geldt een korting van 25%. Dit percentage kan oplopen tot 50% indien de schenker geen afstammelingen heeft.  

Hier vindt u meer informatie over de erf- en schenkbelasting in de Balearen.

De Canarische Eilanden

Deze regio biedt een zeer genereuze korting die schenkingen binnen een brede familiekring fiscaal aantrekkelijk maakt.

• Korting (Bonificación): Er is een korting van 99,9% op de te betalen belasting voor ontvangers in Groep I, II én III. Dit is een significant verschil met andere regio’s, waar Groep III vaak veel minder voordeel geniet. Voorwaarde is wel dat de belastingaangifte vrijwillig en binnen de gestelde termijn wordt ingediend.  

Hier leest u meer over de successierechten in de Canarische Eilanden.

Overzicht van de vrijstellingen in de Spaanse schenkbelasting van de overige autonome regio’s

Om het landelijke beeld te completeren, volgt hier een beknopt overzicht van de regimes in andere relevante regio’s, gebaseerd op de meest recente informatie.  

• Murcia: Vergelijkbaar met Andalusië, met een korting van 99% voor Groep I & II.  
• Castilla y León: Korting van 99% voor Groep I & II.  
• La Rioja: Sinds 2024 een uitzonderlijk brede korting van 99% voor alle ontvangers, ongeacht de verwantschapsgroep.  
• Galicië: Hanteert een systeem van hoge vrijstellingen in plaats van kortingen, met een vrijstelling van €1.000.000 voor erfenissen in de directe lijn. Het regime voor schenkingen is minder gunstig.  
• Asturië: Een vrijstelling tot €300.000 voor Groep I & II.  

Vergelijkend overzicht belangrijkste kortingen per autonome regio (2025)

Bijkomende belastingen en kosten

De mythe van de “gratis” schenking moet worden ontkracht. Een schenking die voor de ontvanger dankzij een 99% korting nagenoeg belastingvrij is, kan voor de familie als geheel een zeer kostbare aangelegenheid zijn. De totale fiscale kost van de transactie is de som van de schenkbelasting (ISD), de meerwaardebelasting voor de schenker (IRPF/IRNR) en de gemeentelijke meerwaardebelasting (Plusvalía).

De verplichting van de schenker: meerwaardebelasting (IRPF/IRNR)

Dit is de belangrijkste “verborgen kost” van een schenking. De Spaanse fiscus beschouwt een schenking als een “fictieve verkoop” voor de schenker. Dit betekent dat de schenker vermogenswinstbelasting moet betalen over het verschil tussen de waarde van het onroerend goed ten tijde van de schenking en de oorspronkelijke aankoopwaarde.

Voor niet-residenten (fiscale woonplaats buiten Spanje) bedraagt het tarief een vast percentage van 19% op de gerealiseerde meerwaarde.  

Deze belasting kan aanzienlijk zijn, vooral als het pand lang in bezit is geweest en in waarde is gestegen. Een schenking kort na aankoop minimaliseert of elimineert deze belasting, omdat er dan weinig tot geen meerwaarde is gerealiseerd.

Hier leest u meer informatie over de nationale meerwaardebelasting. 

De verplichting van de ontvanger: Gemeentelijke Plusvalía

Naast de schenkbelasting is de ontvanger ook een gemeentelijke belasting verschuldigd, de Impuesto sobre el Incremento de Valor de los Terrenos de Naturaleza Urbana (IIVTNU), beter bekend als de plusvalía municipal.

• Principe: Deze belasting heft over de waardestijging van de stedelijke grond gedurende de periode dat de schenker eigenaar was, met een maximum van 20 jaar.  
• Belastingplichtige: Bij een schenking is de ontvanger verplicht deze belasting te betalen en aan te geven.  
• Berekening: Sinds een wetswijziging eind 2021 heeft de belastingplichtige de keuze tussen twee berekeningsmethoden: een objectieve methode gebaseerd op kadastrale waarden en een methode gebaseerd op de reële meerwaarde. Er is geen belasting verschuldigd als er geen waardestijging heeft plaatsgevonden.  
• Aangiftetermijn: De aangifte moet binnen 30 werkdagen na de schenking worden ingediend bij de betreffende gemeente.  

Hier vindt u meer informatie over de berekeningswijze van de gemeentelijke meerwaardebelasting.

Overige transactiekosten

Naast de belastingen zijn er diverse transactiekosten waarmee rekening moet worden gehouden:

• Notariskosten: Een notariële akte is in de meeste gevallen een formele vereiste om van de fiscale voordelen te kunnen genieten en is juridisch noodzakelijk voor de overdracht van onroerend goed.  
• Registratiekosten: De nieuwe eigenaar moet worden ingeschreven in het Eigendomsregister
• Advieskosten: Gezien de complexiteit van de Spaanse en internationale regelgeving zijn juridische en fiscale advieskosten onvermijdelijk voor een correcte en fiscaal geoptimaliseerde afhandeling.  
• Praktische Stappen: Voor alle betrokken partijen die niet-resident zijn, is een Spaans fiscaal identificatienummer (NIE) vereist. Indien partijen niet persoonlijk in Spanje aanwezig kunnen zijn, moet er een notariële volmacht (poder) worden opgesteld.  

Heeft u vragen over vastgoed schenken in Spanje? Neem dan gerust contact met ons op. We kunnen voor uw specifieke situatie een eerste indicatie opmaken van de schenkingskosten.