Schenken met voorbehoud van vruchtgebruik is een juridische constructie waarbij u de blote eigendom van uw Spaanse woning wegschenkt (meestal aan kinderen), maar het levenslange gebruiksrecht behoudt. Dit stelt u in staat om in de woning te blijven verblijven of de huurinkomsten te ontvangen. Bij het overlijden van de schenker groeit de blote eigendom bij de begunstigde automatisch aan tot volle eigendom, vaak zonder nieuwe erfbelasting in België.
Expert Inzicht: “Veel eigenaars vergeten dat een schenking in Spanje fiscale gevolgen heeft voor beide partijen. Het is geen ‘gratis’ transactie. Een grondige kosten-batenanalyse tussen schenken en erven is essentieel, aangezien de schenkingsrechten in bepaalde Spaanse regio’s hoger kunnen liggen dan de erfbelasting.”
Wat houdt een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik exact in?
Bij deze transactie splitst u het eigendomsrecht van het vastgoed in twee delen:
-
De blote eigendom (Nuda Propiedad): Dit wordt overgedragen aan de begiftigde (uw kinderen). Zij zijn eigenaar, maar mogen de woning niet gebruiken of verhuren zolang u leeft.
-
Het vruchtgebruik (Usufructo): Dit behoudt u als schenker. U behoudt de controle, het genot en de eventuele inkomsten van het pand.
Het cruciale voordeel van deze structuur is de consolidatie. Wanneer de vruchtgebruiker overlijdt, dooft het vruchtgebruik uit en wordt de blote eigenaar van rechtswege volle eigenaar.
Welke belastingen betaalt u in Spanje?
In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is een schenking in Spanje zelden belastingvrij. De Spaanse fiscus belast zowel de gever als de ontvanger.
1. Belastingen voor de Schenker (U)
U schenkt weliswaar weg, maar fiscaal wordt dit in Spanje gezien als een vervreemding. U bent verschuldigd:
-
Meerwaardebelasting (Ganancia Patrimonial): U betaalt Spaanse inkomstenbelasting (IRPF) op het verschil tussen de aankoopwaarde en de huidige schenkingswaarde van het deel dat u wegschenkt (de blote eigendom). Indien het pand in waarde is gestegen sinds de aankoop, kan dit bedrag oplopen van 19% tot 26% op de winst.
2. Belastingen voor de Begiftigde (De Kinderen)
De ontvanger van de blote eigendom betaalt twee specifieke belastingen:
-
Schenkingsrechten (Impuesto de Donaciones): De tarieven verschillen per Autonome Regio (bijv. Andalusië vs. Valencia).
-
Plusvalía Municipal: Een gemeentelijke belasting op de waardestijging van de grond.
Let op: In tegenstelling tot een gesplitste aankoop (waarbij u direct bij aankoop opsplitst), betaalt u bij een schenking geen overdrachtsbelasting (ITP) op het moment van de akte, maar wel schenkingsrechten.
De “Vergeten” Belasting: Consolidatie
Wanneer het vruchtgebruik uitdooft (bij overlijden van de schenker), moet de blote eigenaar in Spanje vaak nog een consolidatiebelasting betalen. Dit is doorgaans een percentage overdrachtsbelasting op de waarde van het vruchtgebruik zoals berekend op het moment van de oorspronkelijke schenking. Deze belasting is afhankelijk van hoe het vruchtgebruik destijds werd verkregen.
Is er belasting verschuldigd in België?
Nee, in de meeste gevallen vermijdt u Belgische belasting.
Zolang de schenkingsakte verleden wordt voor een Spaanse notaris en u deze niet laat registreren in België, betalen de begiftigden geen Belgische schenkbelasting.
Het strategische voordeel is duidelijk:
-
U vermijdt erfbelasting in België op het Spaanse vastgoed (aangezien het vruchtgebruik uitdooft en niet vererft).
-
U vermijdt schenkbelasting in België (mits niet-geregistreerd).
Dit maakt de constructie een krachtig instrument voor vermogensplanning, zolang de Spaanse fiscale kostprijs opweegt tegen de besparing in België.
Case Study: Appartement in Torrevieja
Om de theorie concreet te maken, nemen we een realistisch scenario van een gehuwd koppel met een appartement in Torrevieja.
-
Waarde volle eigendom: € 200.000
-
Actie: Ouders schenken de blote eigendom aan hun twee kinderen en behouden het vruchtgebruik.
Wie betaalt wat?
| Partij | Belastingtype | Toelichting |
| Ouders (Schenkers) | Meerwaardebelasting (IRPF) | Belasting op de fictieve winst op het deel ‘blote eigendom’. Als het pand in waarde steeg sinds aankoop, ontvangen zij een aanslag in hun Spaanse belastingaangifte. |
| Kinderen (Begiftigden) | Schenkingsrechten | Te betalen op de waarde van de blote eigendom. Tarief afhankelijk van de regio Valencia. |
| Kinderen (Begiftigden) | Plusvalía Municipal | Gemeentelijke taks aan Torrevieja op de grondwaarde. |
| Effect bij overlijden | Geen Erfbelasting | Het appartement valt uit de nalatenschap. Geen erfbelasting in Spanje of België op dit pand. |
Besluit: Schenken of Erven?
Schenken met voorbehoud van vruchtgebruik is een effectieve manier om de hoge Belgische erfbelasting te vermijden, maar vereist een initiële investering in Spaanse belastingen.
Is het altijd de beste keuze? Nee. In sommige Spaanse regio’s zijn de vrijstellingen voor erfenissen (bij overlijden) zo ruim dat erven goedkoper kan zijn dan schenken. Bij schenken moet u immers onmiddellijk afrekenen (meerwaarde en schenkingsrechten), terwijl erven in rechte lijn soms nagenoeg belastingvrij is in Spanje.
Advies: Laat altijd een vergelijkende berekening maken tussen “nu schenken” en “later erven” voor uw specifieke regio en gezinssituatie.
Lees meer over successierechten in Spanje en België.
Veelgestelde Vragen (FAQ)
Is een schenking in Spanje goedkoper dan erven?
Niet altijd. Hoewel u Belgische erfbelasting vermijdt, activeert een schenking in Spanje direct schenkingsrechten en meerwaardebelasting. Dit is per dossier te bekijken.
Wat gebeurt er met het vruchtgebruik als ik kom te overlijden?
Bij overlijden ‘dooft’ het vruchtgebruik uit. Het voegt zich automatisch bij de blote eigendom, waardoor uw kinderen volle eigenaar worden. In Spanje moet hiervoor wel een administratieve handeling (consolidatie) gebeuren en een specifieke belasting betaald worden over de waarde van het uitgedoofde vruchtgebruik.
Moet ik naar de notaris in Spanje voor een schenking?
Ja. Voor de schenking van Spaans vastgoed is een notariële akte in Spanje (Escritura de Donación) verplicht. Een onderhandse akte is niet geldig. Dit is tevens het moment waarop de belastingen worden berekend.
Kan ik de woning nog verkopen na de schenking?
Niet zelfstandig. Na de schenking van de blote eigendom heeft u de toestemming van de blote eigenaars (uw kinderen) nodig om de woning in volle eigendom te verkopen. De opbrengst wordt dan verdeeld volgens de waarde van het vruchtgebruik en de blote eigendom op dat moment.
Over de auteur: Glenn Janssens is jurist en gespecialiseerd in Spaanse vastgoedtransacties en fiscale regelgeving. Sinds 2017 helpt hij Belgische en Nederlandse particulieren en ondernemers bij het veilig aankopen en structureren van vastgoed in Spanje. Hij begeleidt dossiers van A tot Z: van due diligence, eigendoms- en belastingcontrole tot vermogensplanning en optimalisatie voor residenten en niet-residenten. Dankzij zijn jarenlange ervaring, honderden behandelde dossiers en focus op transparante communicatie maakt Glenn complexe Spaanse wetgeving begrijpelijk en praktisch toepasbaar voor elke vastgoedkoper.
